EN

Neuroinclusive Arts Education

Het lectoraat Critical Creative Pedagogies onderzoekt samen met de HKU-community Iets Eten, een autismespecialist en studentambassadeurs welke lessen er te leren zijn van vijf jaar ervaringscommunity van en voor studenten met autisme bij HKU over inclusief HBO-kunstonderwijs en een soepele start op de arbeidsmarkt.

Iets Eten: community voor en door autistische studenten

De community Iets Eten is in 2019 opgericht door Gerard van Wolferen (gepensioneerd HKU-docent, onderzoeker en voormalig autisme-ambassadeur) en Claudia van den Hoeven (autismespecialist). Inmiddels zijn er meer dan negentig studenten van verschillende opleidingen (zowel bachelor als master) lid van de community, onder wie ook alumni met autisme. Sinds september 2021 zijn er gemiddeld vijf fysieke bijeenkomsten per collegejaar. Studenten dragen zelf thema’s aan, zoals studeren met autisme en ontspanning, de kracht van autisme, over- en onderprikkeling, autisme en eten, of de kunst van autisme. Er wordt informeel gestart met soep en broodjes, een ervaringsdeskundige of gastspreker deelt ervaringen en brengt een gesprek op gang met de groep.

Inclusief HBO-kunstonderwijs

Welke lessen zijn er te leren van vijf jaar Iets Eten community. Dat onderzoekt het lectoraat Critical Creative Pedagogies in deze onderzoekslijn. Wat betekent zo’n community voor inclusief HBO-kunstonderwijs en een soepele start op de arbeidsmarkt? In de loop van de jaren zijn talloze waardevolle tips en kennis opgedaan voor neuroinclusiever onderwijs, die breder bruikbaar zijn voor alle docenten en medewerkers van HKU, en ook daarbuiten. Het lectoraat was in 2025 stakeholder en samenwerkingspartner in het afstudeeronderzoek van Jana Wijnen, student Design for Change and Innovation. In haar advies komt Jana tot allerlei tips voor het neuroinclusiever maken van HKU, als opbrengst van meerdere co-creatiesessies met studenten en medewerkers.

Maatschappelijke impact

Het lectoraat onderzoekt daarnaast de maatschappelijke impact van een ervaringscommunity als Iets Eten. De community kan een voorbeeld zijn van de kracht van empowerment en exposure, of een vorm om kunst toegankelijker te maken voor een bredere doelgroep van neurodivergenten. Hier woorden aan geven biedt wellicht inspiratie aan andere kennis- of culturele instellingen om een community als deze op te richten. Bovendien zijn er steeds meer studenten die autisme als centraal thema in hun werk kiezen. Dit werk biedt op zichzelf weer kennis over hoe het is om als student en kunstenaar autisme te hebben en handvatten aan de omgeving in het omgaan hiermee.

Studentambassadeurs

Uit de community van Iets Eten zijn sinds 2022 per jaar twee studentambassadeurs voortgekomen, vanuit verschillende academies. Hun hoofdtaak: een gezicht of gesprekspartner zijn voor studenten met (een vermoeden van) autisme. Speciaal voor de Openbare Les - de officiële start - van het lectoraat Critical Creative Pedagogies maakten twee studentenambassadeurs deze film over studenten en alumni die autisme en neurodivergentie centraal stellen in hun kunst.

Renske Tiemersma, alumna HKU Fine Art (2022) maakte de interactieve installatie Ruimte voor Kijken:
"Elke dag observeren we anderen of worden we door hen geobserveerd. Ongeschreven regels, gevormd door maatschappelijke normen en persoonlijke grenzen, bepalen wanneer en hoe lang we ons bezighouden met kijken. Met mijn installatie “Ruimte voor Kijken” probeer ik deze ongeschreven regels uit te dagen en te ontmantelen. Vanaf de zijlijn worden mensen in de ruimte onderdeel van het kunstwerk, terwijl vanuit de installatie de omgeving en de mensen daarin een onderwerp van observatie worden. Het uitgangspunt van mijn werk zijn vaak zintuiglijke ervaringen zoals textuur, gewicht, ruimte, licht, gezichtsuitdrukkingen of druk op het lichaam. Ik ervaar zowel een verlangen naar, als een afkeer van, zintuiglijke prikkels en ik heb geleerd dat dat met mijn neurodiversiteit te maken heeft. Met “Ruimte voor Kijken” wil ik graag het gesprek over neurodiversiteit op gang brengen en iedereen uitnodigen meer aandacht te besteden aan hun zintuiglijke ervaringen." (Foto: Thomas de Wit)