EN

HKU’er Myrthe tekent de levens in asielbuurtcentra Utrecht

In een asielbuurtcentrum gaan talloze menselijke verhalen de ronde. Verhalen die Myrthe van Heerwaarden, alumna Illustratie, tot leven brengt in haar graphic novel Getekend Leven.
HKU’er Myrthe tekent de levens in asielbuurtcentra Utrecht
Met deze graphic novel voegt Myrthe een nieuwe publicatie toe in een genre waarvan ze tijdens haar studie aan HKU Media ontdekte dat dit ‘haar medium’ was: getekende journalistiek. ‘Meestal draait journalistiek om snelheid, maar tekenen is een trager medium. Dat dwingt je om aandachtiger stil te staan bij een nieuwsonderwerp.’

Jouw graphic novel Getekend Leven gaat niet over een asielzoekerscentrum, een AZC, maar een ABC oftewel een asielbuurtcentrum. Wat is dat precies?
‘De asielbuurtcentra zijn een nieuw concept en uniek in Utrecht. Niet alleen bewoners van de AZC’s zijn er welkom, maar alle buurt- en stadsbewoners. Er worden allerlei activiteiten georganiseerd om de stad te leren kennen, Nederlands of Engels te leren, of gewoon lekker samen te koken of dansworkshops te doen. Het is onderdeel van Plan Einstein, dat de gemeente Utrecht heeft opgezet om nieuwkomers sneller onderdeel te maken van de samenleving en de stad. ‘Samen’ is het belangrijkste woord: iedereen is er welkom om binnen te stappen of zelf iets te organiseren.’

En hoe ben jij hierbij betrokken geraakt? Ben je naar de gemeente Utrecht gestapt: ‘ik wil hier een graphic novel over maken!’ Of hebben zij jou benaderd?
‘Dat is vrij geleidelijk gegaan. Toen ik afstudeerde in Illustratie was ik al bezig met getekende journalistiek. Daar heb ik toen een workshop gegeven in een voormalig zorghuis waar jongeren en ouderen bij elkaar wonen – waar ik sindsdien overigens zelf ook woon. De workshop was geen tekenles, maar diende puur als middel om met elkaar in contact te komen. Het werd gesubsidieerd door cultuurplatform ZIMIHC en The Social Collective, die ook weer betrokken waren bij deze asielbuurtcentra. Zij hebben mij toen in contact gebracht met het team van Plan Einstein.’

Dus vanuit je afstudeerproject is de bal eigenlijk deze kant op gaan rollen?
‘Nou, eigenlijk daarvoor al. Vanaf het derde jaar van mijn studie en tijdens mijn stage bij NRC wist ik waar ik heen wilde met mijn makerschap. Als student ben je vaak nog zoekende: wie ben je nou en wat wil je dan maken? Voor mij was het antwoord dus getekende journalistiek, en ook dat ik mijn kunst wilde inzetten om mensen met elkaar te verbinden. Vanaf toen begon het vanzelf verder te groeien. Ik heb een getekende krant over het voormalig zorghuis kunnen publiceren. Daarna vonden de meiden van The Social Collective dat ook deze asielbuurtcentra zich goed leenden voor de manier waarop ik mensen en verhalen in beeld breng. En dus vroegen ze me mij om deze graphic novel voor ze te maken…’

Wat voor mensen en verhalen heb je daar aangetroffen?
‘Ik heb vooral de sfeer op de locaties geprobeerd te vatten. Een jaar lang ben ik heel regelmatig langsgegaan, gewoon spontaan op verschillende momenten. Kwam ik op een maandag helpen koken, dan zei iemand: “kom vrijdag ook! Dan gaan we lekker muziek maken!” Het washok bleek een mooie plek om mensen te spreken. Iedereen moet immers de was doen en al wachtende bleek er dan veel ruimte voor open gesprekken. Zo heb ik me gewoon laten leiden, meedeinend met het leven daar.’


Om verslag te doen met een potlood in de hand in plaats van een pen. Wat is voor jou de essentie van getekende journalistiek en waarom spreekt dit genre je aan?
‘Journalistiek heeft altijd een bepaalde snelheid, maar tekenen is per definitie trager. Het krachtige daarvan is dat je dus even uit die sneltrein stapt en jezelf meer tijd en aandacht gunt voor het verhaal en de mensen achter het nieuws. Dat maakt het aandachtiger dan gewone journalistiek, en iets persoonlijker. En hopelijk kan de aandacht die ik erin stop, ook andere mensen bewegen om langer stil te staan bij de nieuwsonderwerpen.’


Een ander duidelijk thema in jouw kunst is dat je mensen wil verbinden. Heeft je studie bij HKU Media je geholpen om jouw genre en missie te vinden?
‘Ja, dat denk ik wel. Zij hebben de handvaten geboden om te ontdekken wat me wel en niet ligt. Uiteindelijk heb ik daarin iets gevonden wat goed past bij mij als persoon – en waar ik mij nu nog steeds mee bezighoud. Zo’n zoektocht kost natuurlijk tijd, maar dat proces is door mijn studie bij HKU wel versneld. Ook omdat HKU sterk het maatschappelijke nut bevraagt van wat je maakt. Want je kunt iets fascinerends of moois maken, maar de vraag is wel: wat heeft de buitenwereld daar dan aan? Ik heb het zelf ook altijd belangrijk gevonden dat ik met mijn kunst iets kan betekenen voor anderen. Daarom voelde HKU voor mij als een logisch keuze.’

In Oproer Biercafé. is tot 13 oktober de expositie Getekend Leven tot Leven te zien. Hier kun je hier enkele levensgrote uitsneden van personages uit de Graphic Novel bewonderen.

Na 13 oktober verhuist de expositie naar Bibliotheek Kanaleneiland.

Myrthes graphic novel Getekend Leven is ook te zien als online inkijkexemplaar.