De geluiden die niet klinken

Interview met Tom Koudijs

Had Tom tijdens een stage nét ontdekt dat hij muziek live naar mensen toe wil brengen, sloeg de coronacrisis toe. Nu gebruikt hij YouTube om de geluiden te vieren die door de crisis niet klinken.
Aanvankelijk dacht Tom Koudijs, student Composition for the Media (HKU Muziek en Technologie), dat hij zijn geluidsperformance bij de opening van de nieuwe Bibliotheek Utrecht op 15 maart zou gaan uitvoeren. Tot één dag van tevoren, om precies te zijn. Toen kreeg hij te horen dat de opening niet doorging vanwege de coronamaatregelen. Maar in plaats van het hele idee af te blazen, vond Tom een nieuwe vorm. Een kort gesprek over het vieren van de geluiden die niet klinken.

Wat had je gedaan als je in de bibliotheek muziek had kunnen maken?

"Het idee voor mijn performance in de bieb kwam voort uit een stage. Wij KMT'ers zijn vaak bezig met geluid in een technische context, maar door die stage kwam ik erachter dat ik ook graag live muziek wil maken. Voor de performance in de bieb wilde ik die twee aan elkaar koppelen. Ik zou live optreden met mijn gitaar, maar had aan die gitaar allerlei willekeurige geluiden gekoppeld. Het uitgangspunt was: 'de geluiden die je in de bibliotheek niet wilt horen'. Dus iemand die de hele tijd zit te kuchen of met bladzijden ritselt. Die geluiden heb ik toegekend aan specifieke noten op de gitaar, zodat je het intrument kunt gebruiken om een soort compositie te maken."

En toen dat niet doorging?

"Nou, toen wilde ik de dingen die ik had geleerd van het bibliotheekproject eigenlijk nog wel verder verkennen. Dat werken met willekeurige geluiden is leuk, omdat je commentaar kunt leveren op hoe we in een wereld van geluiden leven die we vaak niet opmerken. In plaats van alleen de gekozen geluiden van een compositie, kun je ook niet-gekozen geluiden meenemen. Daardoor zet je de gitaar in nieuw daglicht. Voor m'n eigen proces was dat heel inzichtelijk. Het heeft veel nieuwe creativiteit aangewakkerd. Dus toen heb ik mijn project maar in een nieuwe context gegoten."

Vertel.

"In plaats van geluiden die je niet wilt horen, ben ik gaan kijken naar de geluiden die vanwege de crisis niet langer klinken. Eigenlijk als het ware om die geluiden toch te vieren. Mijn eerste performance was een filmpje van mij met mijn gitaar voor een kapsalon. Kappers mochten toen niet knippen, dus ik heb geluiden genomen zoals gebabbel en het gezoem van een tondeuse, en die vermengd met gitaargeluid. Zo leven de geluiden weer."

Vind je dat een belangrijk element, dat het geluiden zijn die anders niet klinken?

"Ja, een beetje wel. Het zijn toch mensen die gedupeerd zijn, die nu hun geluiden niet kunnen laten horen. Het voelt als verbondenheid dat ik dat toch voor ze kan doen. Bij mijn tweede performance had ik dat ook heel sterk: toen ben ik naar een leeg theater gegaan en heb ik geluiden als applaus en geschuifel gebruikt. Daarbij ben ik trouwens geholpen, want alles in mijn eentje filmen was nog best lastig. Noortje Bierhuis, die komend jaar gaat beginnen met Audiovisuele Media, heeft me de tweede keer gefilmd."


Het heeft bijna iets van een goed doel, geluiden vieren namens andere mensen.

"Zo voelt het voor mij ook wel. Voor de coronacrisis had ik al heel sterk de wens om live te gaan werken en me te laten zien, en dat is nu eigenlijk alleen maar meer geworden. Niet-bedoeld geluid heeft ook best een maatschappelijk doel, denk ik. Het zegt iets over de omgeving. Dus het zou zeker leuk zijn als dat meer publiek vindt en mensen een hart onder de riem steekt. Ik zou het bijvoorbeeld eigenlijk heel leuk vinden om op de jaarlijkse kappersbeurs op te treden." Pauze. "Moet ik wel eerst iets aan mijn eigen haar doen, want ik ben nog steeds niet naar de kapper geweest."