Van opera tot interactief detectiveverhaal

Interview met Benjamin, Aiman en Manon

Een divers gezelschap studenten werkte aan een opera die zou worden opgevoerd in de Utrechtse Stadsschouwburg. Toen duidelijk werd dat de voorstelling definitief niet zou komen en er dus niets meer te repeteren viel, werd het tijd voor plan B. Drie van de zestien makers vertellen hun verhaal.

Opera

Benjamin van Dijk (derdejaars Muziek en Technologie) aarzelt een beetje voor hij zegt: ‘Het resultaat van dit project is beter dan het resultaat van de echte opera zou zijn geweest.’

Er was een libretto, er was muziek, er was een toneelbeeld. In het kader van een project over interdisciplinaire maakprocessen zouden derdejaars van HKU Theater in samenwerking met het Britse toneelgezelschap Imitating the Dog, derde- en vierdejaars van HKU Muziek en Technologie én HKU Utrechts Conservatorium een opera maken en opvoeren in de Stadsschouwburg.

Toen duidelijk werd dat de voorstelling in de schouwburg er definitief niet zou komen en er daarmee dus ook niets meer te repeteren viel, werd het voor de zestien deelnemende makers tijd voor plan B.

Hoe kom je door deze ervaring heen? Dat hebben we ons de afgelopen tijd allemaal wel eens afgevraagd. Maar niet op zo’n bijzondere manier als het internationale interdisciplinaire studententeam dat de online interactieve detectivestory ‘Fragments of a visitor’ maakte in slechts tien weken.

Het meest bizarre is misschien wel dat dit hele project er zonder corona nooit zou zijn geweest. Mag je dit een ‘blessing in disguise’ noemen?

Coronacreativiteit

Als het aan Aiman Verma (student Theatre Design uit India) ligt, kunnen we het woord ‘coronacreativiteit’ zonder meer toevoegen aan de enorme lijst coronawoorden: ‘De manier waarop en het tempo waarin iedereen zich aanpaste aan de nieuwe situatie maakte me heel blij. Het is een natuurlijke reactie van theatermakers om experimenten als deze aan te gaan. Makers willen maken!’

Manon Nijenhuis (vierdejaars Jazz & Pop, specialisatie zang bij het Utrechts Conservatorium) sluit zich hierbij aan: ‘We moesten echt creatief zijn. We begonnen met helemaal niks en nou ligt dit er.’

Benjamin: ‘Zelf zijn we ook nog verbaasd dat het gelukt is.’Aiman: ‘Allemaal deden we dingen buiten onze comfortzone, dingen die we echt nog nooit gedaan hadden. Game designer, filmmaker, theatermaker, het maakte niet uit wat ons oorspronkelijke vak was, het ging om het project. Dát was relevant.’Manon: ‘Het was echt een samenwerking. Iedereen heeft heel andere dingen gedaan dan anders en ging daar zo professioneel mee om. Alles gebeurde in een enorm hoog tempo en het voelde helemaal niet als een schoolopdracht. Het was een vet project om mijn studie mee af te sluiten. We hadden zelf de regie.’ Benjamin: ‘De coaches waren er vooral om mailtjes te sturen zodat iedereen de zoomlinks had voor onze meetings.’Het prachtige resultaat is een prestatie van het hele team, dus ook van iedereen wiens naam in dit artikel niet genoemd wordt. Laat daar geen misverstand over bestaan.

Detective spelen

Wie graag detectives kijkt, mag nu zelf in de rol van de speurneus kruipen. Als je erg slim bent kun je het raadsel in tweeënhalf uur oplossen. Het spel heet niet voor niets: ‘Fragments of a visitor’. Het is te spelen via fragmentsofavisitor.hku.nl.

Na het zien van de teaser weet je als speler meteen wat je kunt verwachten: een puzzel die bestaat uit heel veel prachtig vormgegeven losse stukjes. Manon: ‘Als speler moet je op zoek naar een heleboel clous. Je start in het nu, maar je moet uitvinden wat er in het verleden is gebeurd.’Benjamin: ‘Historische horror …’Aiman: ‘Ondanks het serieuze onderwerp, de mysterieuze dood van een Taiwanees meisje, is het echt fun! Qua storytelling, hoe het eruitziet, hoe het is opgezet. Ook voor muziekliefhebbers is er veel te beleven.’

Benjamin: ‘In het sound design zitten aanwijzingen die de speler verder kunnen helpen. Het verhaal ontstond tijdens het maken van de interactieve ervaring. Het is meer een interactief verhaal dan een game. Niemand van ons had nog ooit een game gebouwd. Gelukkig hadden we Cris (Cris Mollee, Interactive Performance Design). Zij heeft ervaring met coderen. Samen met Cris had ik de helikopterview over het hele project.’

Manon: ‘Cris en Benjamin wisten op welke plek in het verhaal we al het materiaal dat we hadden gemaakt het beste kwijt konden.’

Grapjes

Op verschillende niveaus is er van alles te beleven. Als je wilt weten hoe waanzinnig leuk een treinkaartje kan zijn, mag je het avontuur dat Fragments of a Visitor je voorschotelt zeker niet missen.

Benjamin: ‘Zelfs wanneer je het verhaal hebt uitgespeeld, heb je vast nog niet alles ontdekt.’

We krijgen niet alleen te maken met de reis van de ‘visitor’, we maken als speler ook een reis door de tijd. Er zitten allerlei leuke visuele grapjes in. Het verhaal begint met de plattegrond van een stad. Welke dat is zie je vanzelf.

Aiman: ‘Er zitten ook beelden in van locaties uit andere steden, maar dat is zo geloofwaardig gedaan dat niemand het merkt. Er was ook archiefmateriaal nodig uit de jaren twintig, dertig en veertig van de vorige eeuw. Dat heb ik overal vandaan gehaald.’

Benjamin: ‘In de vorm van een parodie of een ode zitten er ook verwijzingen in naar muziek uit die tijd. Ik doe compositie en klankontwerp bij Muziek en Technologie en ben veel bezig met het maken van films en experimentele muziek. Dus dit project was een geweldige kans om dat allemaal te doen. Ik vond het hartstikke leuk om ook met het verhaal bezig te zijn en dan te merken dat het aan het eind allemaal werkt.’Ook de exchange-student die Costume Design studeert in Taiwan (en hier niet wordt geïnterviewd) was niet ineens werkloos toen de opera plaats moest maken voor een interactief detectiveverhaal waarin een zangeres een belangrijke rol speelt.

Manon: ‘Ik vond het geweldig om in de rol van de zangeres te kruipen en heb wel zes verschillende kostuums aangehad.’Alle aspirant-detectives zijn gewaarschuwd...

Isolatie

Naast alle leuke kanten heeft het verhaal ook een serieuze insteek.

Aiman: ‘Internationale studenten die vanwege corona ergens vastzitten en niet terug kunnen naar huis is een groot, niet te onderschatten probleem. Ik kan deze maand niet vliegen en m’n visum is verlopen. Gelukkig heb ik een mail gekregen van de ambassade dat ik voorlopig mag blijven. Ik heb geen idee wanneer ik terug kan naar India.

Zolang ik hier ben ga ik dus maar alle theaters, musea en art galeries bezoeken die ik kan vinden. Onze detectivestory geeft goed aan hoe eenzaam je kunt zijn en hoe depressief je kunt worden als je vastzit in een land waar je niemand kent.’

Benjamin: ‘Als uitwisselingsstudent vastzitten in een vreemd land is horror op zich. Toch? Het verhaal zegt ook iets over hoe je moet leven als young adult in deze onrustige, onzekere tijd.’

Fragments of a Visitor is (met uitzondering van een paar opnames tijdens de laatste week in de studio op Janskerkhof) helemaal gemaakt via Zoom.

Manon: ‘Als je beiden over de juiste technologie beschikt, kun je zelfs samenwerken met iemand die aan de andere kant van de wereld zit. Door de lockdown heb ik ontdekt dat je niet per se allemaal in dezelfde ruimte hoeft te zijn om samen iets heel moois te maken.’
tekst Lambertha Souman