'Interactie is typerend voor het kunstonderwijs'

Corona-ervaring

Net voordat Nederland te maken kreeg met de ingrijpende gevolgen van corona, raakten andere delen van Europa al snel in de verstikkende greep van het virus. Jumelet was op dat moment in Valencia : ‘Het was toen nog feest in die stad. Eten, drinken en performances in de straten; veel mensen bij elkaar en samen genieten. Wat een contrast met een week later. Spanje was afgesloten, de intelligente lockdown in Nederland startte en wij richtten ons met het opgerichte crisisteam op de vraag welke acties als eerste nodig waren om het onderwijs door te kunnen laten gaan. Onze focus lag direct bij optimale begeleiding van studenten, beperking van studievertraging en de gezondheid en motivatie van al onze medewerkers.’

‘Toen werd ik ziek, eerst verkouden, daarna toenemende druk op de borst. Enorm naar om niet beschikbaar te zijn en helemaal niets voor mij, als iedereen zo hard werkt. Maar toen mijn zuurstofgehalte daalde, moest ik me toch een aantal dagen volledig ziekmelden. Gelukkig knap ik snel op, maar ik voel het nog elke dag. De berichten, kaartjes en bloemen van collega’s waren hartverwarmend, maar in die dagen was HKU en al het andere even ver weg. Covid-19 is een grillig virus, daar kan ik nu over meepraten. Ik heb veel gedacht aan mensen bij wie het virus harder heeft toegeslagen.’

Dolgelukkig

Het crisisteam zet zich vol in op reductie van studievertraging. ‘Dat vinden we essentieel. Het lukt niet altijd, maar we zijn heel ver gekomen. Petje af voor de studenten die het lukt om – ondersteund door de creativiteit en kwaliteit van onze medewerkers - ondanks alles zonder vertraging de eindstreep te halen. We zijn nu aan het inventariseren hoeveel studenten vertraging hebben opgelopen door de crisis en wat voor maatregelen we voor hen moeten treffen. We doen er alles aan om binnen de marges van de maatregelen kansen te creëren voor afstudeerders door sommige diensten op afspraak beperkt open te stellen, zodat dingen die thuis echt niet kunnen toch nog mogelijk worden. De maatregelen zijn niet altijd logisch; zeker nu beperkte verruiming plaatsvindt. Ik krijg het niet uitgelegd dat je binnenkort wel naar de kapper kunt of een biertje kunt drinken op een terras maar niet ‘live’ mag afstuderen. Ik lig niet snel wakker, maar dit soort zaken die onze studenten en medewerkers zo raken, raken mij ook.’

Door de verplichte lockdown zijn we allemaal plotseling in de wereld van online onderwijs terechtgekomen. ‘Een quick fit, zoals Barend Last dit benoemde in een lezenswaardig artikel over hoger onderwijs in de anderhalvemeter-samenleving. Bij HKU heeft het enerzijds een enorme boost gegeven aan onderdelen van onderwijsinnovatie waar we al mee bezig waren. De wendbaarheid van docenten en medewerkers en de creatieve manieren waarop ze onderling contact onderhouden maken trots. Het is geen droomverhaal: we moesten wel. Niet alles gaat goed en we leren iedere dag. Er is frustratie en die begrijp ik. Maar de community die we zijn, toont juist in deze tijd haar kracht. Studenten van nu zullen deze tijd niet vergeten en leren eerder méér dan minder in deze onzekere crisisperiode.

’Online onderwijs zoals we het nu vorm geven is echter op termijn zeker niet afdoende: te eenzijdig gericht op kwalificatie en voor een langere periode ongeschikt voor de kwaliteit van onderwijs die HKU wil bieden. Daar komt bij dat een focus op online-onderwijs allerlei bij-effecten heeft. Zo blijkt uit big data-onderzoek in de VS dat het kansenongelijkheid bevorderd. Dat is tegenstrijdig met de inclusieve hogeschool die we willen zijn. Daarnaast vragen digitale vormen van onderwijs specifieke vaardigheden, zowel didactisch als technisch. Kunsteducatie kenmerkt zich door interactie, met elkaar en met publiek.’

Blended learning en integrale visie

Vast staat dat HKU iedere mogelijkheid – zelfs in de kiertjes – benut om delen van het onderwijs weer via contactonderwijs aan te bieden. Dat is een grote opdracht, omdat veel veranderingen niet alleen zullen gelden tijdens de lockdown-periode, maar ook daarna. Jumelet: ‘Dit vraagt een hernieuwde visie op onze onderwijs- en toetsingsprogramma’s. Nu het collegejaar bijna is afgelopen, wordt hier op alle niveaus over nagedacht. We gaan toe naar vormen van blended learning, een hybride vorm van leren waarin we streven naar rijke leerervaringen van studenten ter voorbereiding op beroepspraktijken die ook steeds in beweging zijn. Het is niet zomaar half online, half fysiek onderwijs; het gaat om een optimale mix van maakonderwijs waarbij je digitale en fysieke vormen van onderwijs combineert die elkaar versterken.

‘Onderwijs- en toets-innovaties starten met een duidelijke visie op onderwijs. Technologische ondersteuning, introductie van nieuwe programma’s en het optimaal inzetten van creatieve technologie volgen idealiter daarna: de kwaliteit van het onderwijs staat centraal, de techniek ondersteunt. Dat proces komt nu in een stroomversnelling en HKU wil in die hectiek van ontwikkeling de schools optimaal steunen. Dat betekent integraal samenwerken, snelle uitwisseling mogelijk maken en alle inzet richten op ondersteuning van ons primaire proces, de bedoeling.’

Voor al het onderwijs van HKU geldt dat we samen bezig zijn. Interactie met elkaar, met het werkveld en de samenleving is immers typerend voor het kunst- en creatieve onderwijs. ‘Naast het werken aan een digitale leer- en werkomgeving die de kwaliteit van het onderwijs, van overdracht, interactie en de werkwijze voor studenten verbetert, zullen we zorgdragen dat onze community stand houdt, want creatief onderwijs is leren en werken met elkaar. Iedereen bij HKU voelt die verantwoordelijkheid. Er zijn kansen die we willen benutten, maar er komen vele vraagstukken op ons pad. Daar lopen we niet omheen, daar gaan we met elkaar dóórheen. Dat zijn we immers verplicht aan onze studenten en dat vormt overigens ook de grote motivatie om in het onderwijs werkzaam te zijn en geeft ook in moeilijke tijden steeds weer energie. Die we dus wel hard nodig hebben.’