Hoe onze hamburger de dolfijn bedreigt

Interview Daan Daniels

De Klimaatmuur van Daan Daniels maakt kinderen bewuster van klimaatverandering en zorgt met challenges voor actie dicht bij huis. Of je nu van gebruikte plastic flesjes een douchetimer maakt of je oude t-shirt pimpt; spelenderwijs draag je bij aan een beter klimaat. ‘Kinderen weten dat koeien vervuilende scheten laten.’
Palmen op de Noordpool. Dit kinderklimaatboek van Marc ter Horst vormde een belangrijke inspiratiebron voor het ontstaan van de Klimaatmuur. Daniels: ‘Palmen op de Noordpool maakt voor kinderen heel inzichtelijk wat de oorzaken en gevolgen van klimaatverandering zijn. Toen ik afgelopen zomer afstudeerde bij de Master Crossover Creativity, wist ik dat mijn project daarover moest gaan en dat het een fysieke component moest hebben.’

Verzuring

Uiteindelijk ontwierp Daniels de Klimaatmuur: een grote houten installatie met puzzelstukjes die drie thema’s in kaart brengen: water en energie, voedsel, en fashion. ‘Ik heb van deze thema’s de klimaatroutes in beeld gebracht. Zo’n route is een puzzel die kinderen in de juiste volgorde van oorzaak en gevolg moeten leggen. Of ik een voorbeeld kan geven? Wanneer ze een hamburger eten, zijn daarvoor koeien nodig. Koeien laten scheten, die de lucht ingaan en voor een stijging van broeikasgassen zorgen. Die gassen worden opgenomen door zeewater, dat hierdoor zuurder wordt. En door deze verzuring sterven algen, plankton en koraal, waardoor er door voedseltekort weer andere zeedieren uitsterven.’
Volgens Daniels weten kinderen meer over klimaatverandering dan we denken. ‘De Klimaatmuur is ontworpen voor kinderen tussen de acht en twaalf. Zij weten wat broeikasgassen zijn, en ze weten dat koeien scheten laten die heel vervuilend zijn. Ik vind het belangrijk om ze met mijn spel te laten zien welke klimaatproblemen we hebben, maar nog belangrijker om ze te laten bijdragen aan oplossingen. Kinderen hebben over het algemeen ook een positieve kijk. Ze denken niet: “Als ik groot ben, is het op aarde niet meer leefbaar.”’

Begin

De Klimaatmuur stond al in de bieb van Leidsche Rijn en is momenteel te zien in Museon-Omniversum in Den Haag. Wat Daniels betreft is dat nog maar het begin: ‘Ik wil graag dat ie on tour gaat en heb inmiddels een paar musea benaderd. Nee, namen noemen kan ik helaas nog niet. Er zijn veel plekken waar de muur zou passen; denk aan science-musea, maar ook aan bibliotheken in het hele land. Achter de schermen wordt er dus aan gewerkt.’
Voor Museon-Omniversum paste de HKU-alumnus de challenges van zijn installatie hier en daar aan. ‘Ze zijn specifieker gericht op dingen die in het museum staan, waardoor kinderen meer in de beleving en de onderwerpen van het museum blijven. Het bord van de Klimaatmuur is modulair: als het zou moeten, kan ik alle puzzelstukjes vervangen door iets anders. Met zo’n make-over kan ik dit project ook toespitsen op een heel ander thema, en dus ook een heel ander soort museum bedienen.’

Gouden tip

Daniels volgt momenteel de master Ephemeral Architecture and Temporary Spaces in Barcelona. Dit buitenland-avontuur sluit aan op zijn verlangen met installaties voor tijdelijke exposities of events mensen in beweging te krijgen voor een betere wereld. Heeft hij nog een gouden tip voor HKU? Daniels: ‘Dat elke studie een vak biedt over duurzaamheid en klimaat. Er lopen op HKU zoveel creatievelingen rond… daar kunnen veel interessante dingen uit komen. Wat zouden studenten van een muziekopleiding over het klimaat ‘te zeggen hebben’? Als ik mocht beslissen, zou zo’n vak bij elke HKU-studie meteen in het curriculum worden opgenomen.’
De Klimaatmuur is tot eind december te zien in Museon-Omniversum