Een opmerkelijk magazine

Interview met Peter van Dijk

Toen drieëndertig studenten middenin hun onderzoek naar toerisme te maken kregen met de coronacrisis, gaf dat niet alleen aan het onderwerp maar ook aan hun presentatie een creatieve draai.

Voor een deel kwam de coronacrisis puur als een praktisch probleem waar de studenten een antwoord op moesten zien te vinden. Voor een ander deel leverde deze verscherping dus ook inhoudelijk iets op. ABRI Magazine is daar een mooie weerslag van. "Voor Peter's rol als docent geldt hetzelfde," vertelt hij. "Ik kwam halverwege bij dit project, en heb de studenten dus nooit in het echt ontmoet. Doordat ik ze alleen via Zoom ken, merkte ik dat het lastiger was een vertrouwensband met ze op te bouwen. Je mist veel signalen: hoe iemand zich gedraagt, lichaamstaal. Het contact blijft meer aan de oppervlakte. Je probeert als docent mensen uit te dagen om risico's te nemen, maar je merkt dat het nu meer moeite kost om in dat stadium te komen. Elk stapje kost meer mentale energie dan normaal."

Toch is hij niet alleen negatief over de aangepaste werkwijze. "Ik denk dat de artistieke waarde van het project alleen maar groter is. Door harde keuzes te moeten maken, zijn de studenten zich beter bewust geworden van hun behoeftes. Dat geldt ook voor ons als kunstonderwijs. Heel veel oplossingen zijn nu uit nood geboren, maar op den duur hoop je op oplossingen die intrinsiek voor de situatie werken. De grote waarde van deze situatie zit denk ik op immaterieel terrein: bewustzijn van wie we zijn, waar we staan, wat we belangrijk vinden. Wat is de rol van grafisch ontwerp in deze tijd? En wat is de rol van de docent in het kunstonderwijs? Het zet mij wel aan het denken over dat soort vragen."
Peter hoopt dat dit ook geldt voor het onderwerp van ABRI, toerisme. "Het zou mooi zijn als we ons allemaal vragen gaan stellen,'" zegt hij. "Wat wil ik deze zomer, en daarna? Los van wat er mag, wat moet ik eigenlijk willen? Het feit dat mensen daar kritischer naar kijken lijkt mij winst."

Tekst Rinske Verberg

Normaal gesproken sluiten tweedejaars Graphic Design hun studiejaar af met een expositie in AG, de expositieruimte van HKU aan de Minrebroederstraat. Dit jaar liep het anders. Middenin het onderzoek van de drieëndertig tweedejaars naar toerisme, gingen de quarantainemaatregelen in. Het resultaat was niet alleen een heel ander werkproces, maar ook een bewust andere manier van presenteren. Deze vrijdag lanceren de studenten ABRI Magazine: een fysiek magazine over toerisme en thuisblijven.

Docent en programmeur van AG, Peter van Dijk, vertelt over het project. De keuze voor een fysiek magazine is heel bewust: "Jouw ABRI bevat negen posters die je thuis kunt ophangen om je eigen mini-expositie te maken. Elk exemplaar is anders, dus je krijgt als lezer niet alles te zien. Wel kun je naar de website om daar over de achtergrond van het project te lezen en de rest van het werk te bekijken."

Die beperking is bewust gekozen. Het weerspiegelt de beperkingen die door de corona-crisis zichtbaar werden, in de maatschappij en in het oorspronkelijke onderwerp: toerisme. Wat betekent toerisme nog als je vooral thuis moet blijven? Is het wel zo fijn om altijd eindeloze keuzemogelijkheden te hebben, of leveren beperkingen ook iets op? Het ABRI Magazine maakt zichtbaar hoe vruchtbaar het kan zijn om een scherpe keuze te maken. Naast fysiek is het magazine bovendien dichtbij: binnen Utrecht en Amsterdam brengen de studenten het zelf rond.

De reflectie die te zien is in het eindproduct, zag Peter van Dijk ook in het werk van de studenten. Veel onderzoeken maakten door de coronacrisis een draai. "Een van de studenten raakte gefascineerd door de afwezigheid van toeristen in Amsterdam," vertelt hij. "Haar onderzoek was een performance waarbij ze verkleed als toerist, met rolkoffer en wietmuts, op een lege Dam met mensen in gesprek ging over toerisme."

Een andere student onderzocht het fenomeen FOMO (fear of missing out) en hoe maakbaar dat is. Peter: "Hij heeft de lelijkste plek van Nederland gevonden, onder een brug in Nieuwegein. Vervolgens heeft hij geprobeerd die plek te promoten als dè nieuwe hotspot waar je echt geweest moet zijn. Je gaat je daardoor afvragen waar het vandaan komt, dat gevoel dat je bepaalde vakantiebestemmingen niet mag missen."