Een betere planeet begint bij kunst

Interview Pien Joosten

Door klimaatverandering kan de helft van Nederland onder water komen te staan. Het is vijf voor twaalf, al lijken velen niet te beseffen dat de tijd dringt. Student HKU Kunst en Economie Pien Joosten wil ons wakker schudden. Het liefst met kunst, om zo het klimaatprobleem tastbaar te maken.

Pien loopt sinds september stage bij Urgenda, een landelijke organisatie voor duurzaamheid en innovatie. ‘Ik was altijd al geïnteresseerd in duurzaamheid en milieu. Tijdens mijn studie bij Kunst en Economie ben ik me er nog meer in gaan verdiepen en zie ik dat er eigenlijk geen weg meer terug is. Het ene na het andere alarmerende rapport verschijnt, maar echt veranderen doen we niet. Het probleem is natuurlijk moeilijk te vatten, want hoe zie je de opwarming van de aarde nou in je dagelijks leven terug? Bij een vak als 'Impact van kunst' zag ik hoe je kunst kan inzetten om maatschappelijke thema's tastbaar te maken. Vandaar dat ik uiteindelijk koos voor het werkveld Beeldende Kunst en Design. Iets wat mij ook erg inspireerde was ‘Ice Watch’, het kunstwerk van Olafur Eliasson. Pal voor het Tate Modern plaatste hij reusachtige ijsblokken, afkomstig uit Groenland. Het publiek kon zo contact maken met het smeltende ijs en letterlijk voelen welke impact de opwarming van de aarde heeft.

Pien Joosten

Klimaatzaak

Toen Pien een stage zocht, was Urgenda het eerste bedrijf waar ze aan dacht. ‘Ik kende de organisatie al, ook vanwege de klimaatzaak tegen de staat. Ik vind het gaaf dat ze heft in eigen handen nemen en zeggen: we gaan nú actie ondernemen. Zelf ben ik ook heel erg praktisch ingesteld en wil ik altijd meteen aan de slag. Misschien dat het daarom ook meteen klikte bij het kennismakingsgesprek.’

Duurzame gids

Piens werkzaamheden bij haar Urgenda-stage lopen heel erg uiteen. ‘Ik maak en verstuur nieuwsbrieven, creëer blogs en vlogs, onderhoud de website en beheer de socials. Een voorbeeld hiervan zijn mijn werkzaamheden voor het Urgenda-platform Samen Sneller Duurzaam. Verder mag ik ook inhoudelijk meedenken en zelf projecten opzetten. Zo heb ik twee weken geleden een duurzame feestengids gemaakt. Ik ben hiervoor zelf op zoek gegaan naar duurzame cadeaus, boodschappen en uitjes. Dit heb ik omgezet naar een blog met bijbehorende campagne op social media. Het is mooi om te zien dat hier veel aspecten vanuit mijn studie samenkomen: het netwerken, de juiste partijen met elkaar verbinden, creatief schrijven, het ontwikkelen van een campagne en het managen van zo’n project.’

De juiste afweging

‘Een ander project waarbij ik betrokken ben is ‘Het Persoonlijk Klimaatakkoord’, een interatieve installatie gemaakt door mijn collega Ilse van den Dungen. Deze weegschaal maakt een vertaling van het Klimaatakkoord van Parijs naar individueel niveau in Nederland. Aan de linkerkant hangt een blok dat symbool staat voor de maximale CO2-uitstoot voor de komende twaalf jaar; aan de rechterkant plaats je blokjes die jouw persoonlijke acties vertegenwoordigen. Denk aan consumptie, reizen en kinderen. Door het wisselen van blokjes zie je hoe een veranderende levensstijl zorgt voor het behalen van je persoonlijke klimaatdoel. Ik help Ilse met de berekeningen van een nieuwe versie van de installatie. Daarnaast ga ik samen met Ilse naar plekken waar de installatie tentoongesteld wordt. De reacties van de mensen zijn bijzonder. Het laat me zien hoe krachtig kunst kan zijn bij het tastbaar maken van het klimaatprobleem.’

Van doemscenario naar droomwereld

‘Na mijn stage wil ik iets opzetten waarmee ik met kunst de klimaatverandering verder onder de aandacht kan brengen. Ik weet nog niet of dat in de vorm van een organisatie, dienst of product zal zijn. In februari start ik met de minor ‘De Staat van de Wereld’, die gaat over maatschappelijke ontwikkelingen en uitdagingen. Hier wil ik meer duurzaamheidsvraagstukken oppakken en vormgeven aan mijn afstudeerwerk. Ik wil laten zien dat klimaatverandering geen hype is, het is iets van ons allemaal. Als we niets doen zadelen we onze kinderen op met een onleefbare aarde en een land dat onder water staat. Dat doemscenario wil je niet zien uitkomen.’