IRIS

Spelprincipes voor omgaan met stemmings-wisselingen

HKU’s Innovatie Studio werkte samen met UMCU en UvT aan IRIS. Deze app kan depressies bij jongeren voorkomen door het meten van stemmingswisselingen.
IRIS is de afkorting van Identifying Risk Increasing Strength. Dit project is een samenwerking van HKU’s Innovatie Studio, Universitair Medisch Centrum Utrecht (UMCU) en Tilburg University (UvT). Het doel is een mobiele game ontwikkelen voor jongeren die kwetsbaar zijn voor stemmingsstoornissen.

Risico’s inschatten

Hoe weet je of een jongere normaal gedrag vertoont, of dat het gaat om afwijkend gedrag door de ontwikkeling van een stemmingsstoornis? Dat onderscheid blijkt lastig te maken voor zowel ouders als professionals in de geestelijke gezondheidszorg. Het ontwikkelen van een game-prototype moest het inschatten van de risico’s makkelijker maken.

Onderzoek

In de game bouwen jongeren een stemmingsprofiel op. Dit betekent dat zij een week lang aangeven hoe zij zich voelen. Dit doen de jongeren een paar keer per dag. Hierbij wordt gebruikgemaakt van inzichten uit recent onderzoek door Loes Keijsers (UvT) en Manon Hillegers (UMCU). Het onderzoek stelt hen in staat drie soorten stemmingsprofielen te identificeren, variërend van gelukkig, in gevaar tot echt depressief.

Daarnaast onderzocht Hillegers lange tijd dezelfde groep jongeren. Uit het onderzoek blijkt dat jongeren met ouders die lijden aan een bipolaire stoornis het meeste risico lopen om deze ziekte zelf te ontwikkelen. Coping, de manier waarop iemand met problemen en stress omgaat, blijkt hierin de allesbepalende factor. Vertoont een jongere passieve coping? Dan betekent dit dat hij of zij geen hulp of afleiding zoekt. Dit is een sterke voorspeller voor het ontwikkelen van psychische stoornissen. Het aanleren van een bepaalde (positieve) manier van coping kan de gevoeligheid voor klachten verminderen.

Speelse oplossing

Op basis van deze bevindingen dacht de Innovatie Studio van HKU mee over een speelse maar effectieve oplossing voor jongeren. ‘Hoe kun je kids zo sturen dat ze een actievere copingstijl aannemen?’. IRIS bleek het antwoord. In de app voeren de deelnemende jongeren speelse opdrachten uit die de verschillende positieve copingstijlen activeren.

Het spelelement beloont spelers voor het bereiken van hun doelen. En ook groepsinspanningen worden beloond voor het bereiken van een volgend niveau in de uitdagingen. Het ontwerp besteedt specifiek aandacht aan het voorkomen van negatieve groepsdruk op kwetsbare jongeren. IRIS is stevig verankerd in academisch onderzoek en is veel meer dan 'zomaar een app'.

Hoe kwam IRIS tot stand?

In juni 2016 werd IRIS acht weken lang getest met 21 gezonde jongeren. De proef werd uitgevoerd om bewijs te vinden voor drie hypothesen:

1) Coping kan worden beïnvloed door speelse uitdagingen van passief tot actief
2) Actieve verwerking vermindert individuele stressniveaus
3) IRIS verbetert de stemmingsprofielen door veranderende coping-strategieën (van passief naar actief)

De testresultaten vormen wetenschappelijk bewijs voor alle drie de hypothesen. De test werd aan het einde van het schooljaar uitgevoerd, wat normaal gesproken voor een toename aan stress zorgt. Toch daalde het stressniveau van de testgroep. Ook was een verschuiving te zien van een passieve naar een actieve copingstijl.

Meestal wordt een app pas later getest. Maar in dit innovatieve ontwikkelingsproces zijn ontwerp, academisch onderzoek en validatie met elkaar verweven. Hierdoor wordt veel tijd bespaard.
Na de veelbelovende resultaten gaat IRIS nu naar de volgende fase. De zoektocht naar financiering en partners moet ervoor zorgen dat IRIS ook daadwerkelijk in de praktijk wordt gebracht.

Grow it!

In juli 2020 verscheen de Grow it! app als vervolg op IRIS. Ook deze app is onderdeel van een onderzoek naar hoe jongeren zich voelen. De app is te vinden op: https://www.growitapp.nl/