Empathie als ontwerpsleutel

Fadi Nadrous

Hoe zorg je dat de beeldgerichte jongeren van Generation Z op social media feit van fictie kunnen onderscheiden? Fadi Nadous ontwierp tijdens de Master Crossover Creativity een kaartspel dat ze mediawijs moet maken. En werd ondertussen zelf een stuk wijzer.

Foto: Martijn Gijsbertsen

Grafische kunst. Dat was wat Fadi in Damascus studeerde. Maar de zoektocht naar betekenisgeving in zijn werk en de frustratie over de politieke situatie in zijn geboorteland, dreven hem al snel het journalistieke veld in. Fadi: “In de journalistiek heeft grafische vormgeving een compleet andere rol dan bij commercieel ontwerp. Daar heeft mijn werk waarde en betekenis. Een beeld in de krant is meer dan versiering, het vertelt een verhaal en er is ruimte voor nuance.”

Fadi’s onderzoek begon met nepnieuws. Maar gedurende zijn studie veranderde dat naar de impact van sociale media als nieuwsbron bij jongeren. En dan met name gericht op de emotionele lading van beeld, want beeld is leidend op de socials. “Ik kwam tot de conclusie dat er in Nederland niet een groot probleem is met nepnieuws. Het gaat hier veel meer om bewust misleidende beeldberichten die gericht zijn op het opwekken van emotie. Die zijn gevaarlijker. Als jongeren zich daar niet bewust van zijn, kan dat leiden tot polarisering.”

Door de algoritmes die bijvoorbeeld Instagram gebruikt, lukt het je niet om daar een complottheorie in tekst te verspreiden. Maar met beeld kun je als manipulator alle kanten op. Een algoritme kan de onderliggende boodschap van beeld namelijk niet vinden. Dit soort berichten zijn volgens Fadi gevaarlijker dan nepnieuws. “Je kunt ze niet factchecken. De feiten kloppen, maar de focus is eenzijdig. Elke nuance ontbreekt.”

Inzichten door cross-over

Juist voor iemand die nieuw is in Nederland leek Fadi het idee van een cross-over interessant. “Ik had maar een klein netwerk, vooral in de journalistiek. Het was een uitdaging om me te verdiepen en om uit te vinden wat ik écht belangrijk vind.” Zijn belangrijkste inzicht is dat hij de waarde van ontwerpdenken en met name empathie is gaan inzien. “Ik heb geleerd dat empathie nodig is om mijn doelgroep en de stakeholders te begrijpen. In het begin was ik een beetje eigenwijs. Ik dacht dat ik het wel kon redden met mijn eigen netwerk. Mijn coaches hebben me gestimuleerd om mensen te spreken in andere sectoren en zo gelaagdheid aan te brengen in mijn onderzoek.”

Daardoor begreep Fadi op den duur dat hij teveel bezig was met de buitenkant, met de vraag of iets wel mooi ofgeavanceerd genoeg is. “Door de vormgeving kon mijn prototype als het ware zo een museum in. Maar mijn doelgroep gaat niet naar een museum. Uiteindelijk begreep ik dat iets analoogs als een kaartspel meer impact kan hebben dan een complex digitaal ontwerp.”

Van vormgever naar ontwerper

“Voordat ik aan de master begon, was ik vormgever. Nu ben ik onderzoeker en ontwerper, dat is een groot verschil. Het onderscheidt mij van de anderen in mijn vakgebied: ik breng veel meer waarde. Ik ben geen politicoloog en geen spelontwerper. Maar toch heb ik een spel over politiek ontworpen. Dat kon alleen vanwege het combineren van verschillende disciplines.” Zijn inzichten gebruikt hij ook in het dagelijks leven. Bij zijn werk op de redactie van Trouw ziet Fadi bijvoorbeeld dat hij problemen anders benadert. “Ik ga niet meer meteen naar een oplossing. Tegenwoordig bekijk ik eerst het grotere veld. Ik weet nu dat je sommige problemen niet kunt oplossen door alleen vanuit jezelf te kijken. Je moet ook de andere perspectieven bekijken om het probleem écht te begrijpen.”

Tekst: Joost Bos